Avropa bir çox ölkələrə magistr təhsili üçün bir sıra müxtəlif proqramlar təklif edir. Magistr təhsili, lisans (bakalavr) dərəcəsinə sahib olan tələbələr üçün bir növ əlavə təhsil dərəcəsidir və əsasən daha spesifik və ixtisaslaşmış bir sahədə təhsil almaq istəyən tələbələr üçün təklif edilir.
Azərbaycanda bir çox gənc öz bakalavr təhsilini başa vurduqdan sonra həm daha yaxşı ixtisaslaşmaq, həm də dünyagörüşünü artırmaq məqsədilə magistr təhsili üçün xaricə üz tutur. Bu gənclər arasından bir çoxu isə öz karyerasını məhz Avropada quraraq daimi şəkildə orada məskunlaşır. Bu gün Avropada Magistr Təhsili almaq üçün nələr etməli olduğunuz haqqında detallı şəkildə danışacağıq.
Magistr təhsili almadığınız zaman siz “ Natamam Ali Təhsilli” statusu alırsınız. Öz sahənizdə ixtisaslaşmış bir kadr olmaq üçün magistr təhsili hazırda önəmli bir şərtdir. Magistr təhsili alaraq öz ixtisasınız üzrə ixtisaslaşmış olmaqdan əlavə ixtisasınızı dəyişə də bilərsiniz. Xüsusilə bakalavr ixtisasınızı düzgün seçmədiyinizi düşünürsünüzsə və ya hazırda işlədiyiniz sahə sizin ixtisasınız deyilsə magistr təhsili alaraq öz ixtisasınızı da dəyişə bilərsiniz.
Bundan əlavə olaraq da magistr təhsilinin aşağıdakı üstünlükləri var:
Spesifik ixtisaslaşma: Biraz öncə də söylədiyimiz kimi magistr təhsili sizin daha da spesifik və ixtisaslaşmış bir sahədə təhsil almağınıza imkan verir. Bakalavr təhsili zamanı bəzi mövzuları ötəri öyrənsəniz də magistr təhsili zamanı bu mövzuları daha dərindən araşdırmaq imkanınız olur.
Karyera perspektivləri: Magistr dərəcəsi bir çox sahələrdə karyera üçün daha yüksək perspektivlər yaradır. Bir magistr təhsilinin olması sizin daha konkret və ixtisaslaşmış biliklərə malik olduğunuza dair bazarda fikir formalaşdıra bilər.
Araşdırma imkanları: Magistr təhsili bir çox proqramlarda araşdırma və inkişaf imkanları təklif edir. Magistr tələbələri sahələrinə dair daha ətraflı araşdırmalar apararaq akademik dünyaya addım atmaq imkanına malik olurlar.
Networking və sosial əlaqələr: Magistr təhsili tələbələrə əsasən daha geniş bir sosial və akademik şəbəkə yaratmaq imkanı verir. Magistr proqramları tələbələr üçün fərqli millətlərdən, təcrübələrdən və sahələrdən gələn şəxslərlə tanışlıq qurmaq və şəbəkələşmək imkanı yaradır ki, bu da karyera perspektivlərini artıra bilir.
Şəxsi inkişaf: Magistr təhsili tələbələrin şəxsi inkişafını dəstəkləyə bilər. Daha mükəmməl bir sosial əlaqəvliderlik, kommunikasiya, tədqiqat və digər bacarıqlar əldə etmək imkanı ilə tələbələrin şəxsi potensialını artırır.
Xaricdə magistr təhsili almaq istəyən gənclərimiz aşağıda sadalanan məsələlərə diqqət yetirməlidirlər :
Hər universitetin özünün qəbul şərtləri olduğu kimi magistr üçün təhsil sistemləri də fərqlidir. Magistr təhsili almağı qərara almısınızsa bu sistemlər ilə də öncədən tanış olmağınızı məsləhət görürük. Avropada olan bəzi universitetlərin magistr təhsil sistemləri aşağıdakı kimidir :
Avropa Birliyi (AB) ölkələri: AB ölkələri çoxsaylı universitetlər və bir çox dildə proqram təklif edən çeşidli bir magistr təhsil sistemi ilə məşhurdur. AB ölkələrində magistr təhsili alarkən xarici tələbələrdən dil səviyyəsini göstərən sertifikatı tələb edən bir sıra universitetlər vardır. Bəzi ölkələr məsələn, Almaniya və Fransa geniş təqaüd proqramları ilə tələbələrə dəstək olur.
Birləşmiş Krallıq (BK): Birləşmiş Krallıq məşhur universitetlərə məsələn, Oxford və Cambridge universitetlərinə və yüksək keyfiyyətli magistr proqramlarına malikdir. Magistr təhsili almaq istəyənlər Birləşmiş Krallıqda “Master” və ya “Master of Arts” (M.A.) kimi adlandırılan dərəcələri əldə edə bilərlər. IELTS və ya TOEFL nəticələrini təqdim edərək universitetlərin qəbul şərtlərinə uyğun şəkildə müraciət etmək kifayətdir.
Avropada magistr təhsili almaq bir çox gəncin xəyalıdır. Bəs magistr təhsili üçün gənclər ən çox hansı ölkələrə üz tutur? Aşağıda adları sadalanan ölkələr magistr təhsili üçün ən çox üz tutulan yerlərdir. Siz də öz büdcənizə, hədəflərinizə və seçdiyiniz ixtisasa görə bu ölkələrdən birini magistr təhsiliniz üçün seçə bilərsiniz:
Avropada magistr təhsili almaq üçün bir çox yaxşı universitet mövcuddur. Siz universitet seçərkən ilk öncə ixtisasınızı ən yaxşı tədris edən universiteti, onun reytinqini və illik ödənişini araşdırmalısınız. Bu araşdırmanı etdikdən sonra sizə ən uyğun olan seçimi asanlıqla müəyyən edə biləcəksiniz.
Universitet | Reytinq | İllik ödəniş |
Oksford University ( İngiltərə) | 1 | 300000-760000 avro |
LMU München (Almaniya) | 33 | 1000-40000 avro |
Sorbonne University (Fransa) | 90 | 1500-35000 avro |
ETH Zürich (İsveçrə) | 11 | 7500-25500 avro |
Təbii ki, burada qeyd edilən illik ödənişlər və universitetlərin reytinqi hər il üçün dəyişə bilər. İllik ödənişlər isə fakültələr üzrə müxtəlif ola bilər.
Avropada magistr təhsili üçün ən çox seçilən ixtisaslar müxtəlif ölkələr, universitetlər və tələbələrin maraqlarına, hədəflərinə və məqsədlərinə bağlı olaraq dəyişir. Lakin bəzi ümumi trendlər və populyar ixtisas sahələri aşağıdakı kimidir:
İxtisas | Müddət | İllik ödəniş |
MBA | 2 il | 3332 avro |
Data Science | 1 il | 5873 avro |
Insan Resursları | 1 il | 2665 avro |
Maliyyə və mühasibat | 1 il | 2665 avro |
Avropada magistr proqramları bir çox fərqli ixtisas sahələrində təklif edilir. Avropa universitetləri geniş bir ixtisas və sahələrdə magistr proqramları təklif edir. Bunlara aşağıdakı sahələr aiddir :
Daha öncə də qeyd etdiyimiz kimi hər universitetin özünün qəbul qaydaları və prinsipləri mövcuddur. Lakin bəzi mərhələlər vardır ki, bir çox universitetdə bu mərhələ ümumi ola bilir.
Bunlar aşağıdakılardan ibarətdir :
Avropa üzrə magistr təhsili xərcləri universitetlər, ixtisaslar, ölkələr və proqramların xüsusiyyətlərinə bağlı olaraq dəyişə bilər. Magistr təhsili xərcləri həm təhsil haqqı, həm də yaşamaq, sağlamlıq sığortası, kitabxana, laboratoriya və digər xidmətlərlə əlaqədar olan xərclərdən ibarət ola bilər.Aşağıda qeyd edilən cədvəldə ortalama təhsil xərcləri göstərilmişdir :
Ölkə | Təhsil xərci |
Almaniya | 500-2000 avro |
Fransa | 200-600 avro |
Hollandiya | 2000-5000 avro |
İsveç | 10000-20000 avro |
Magistr təhsili almaq üçün ən yaxşı Avropa şəhərləri çox faktora bağlı olaraq dəyişə bilər, çünki istəklər, imkanlar, büdcə və şəxsi maraqlar fərqli olabilir. Lakin aşağıda bir neçə Avropa şəhəri təhsilin keyfiyyətini, yaşama şəraitini, təhsil haqqını və mədəni məkanlarını birləşdirən yaxşı seçimlər olaraq göstərilir:
Bu şəhərlər çoxsaylı universitetləri, mədəni məkanları, təhsil imkanları və yaşama şəraitini birləşdirir və bir çox tələbələr üçün populyar seçimlərdir. Hər bir tələbə şəxsi maraqlarını, büdcəsini, təhsil istəklərini və digər faktorları nəzərə alaraq özünə ən uyğun olan şəhəri seçmək imkanına sahibdir.
Avropa daxilində bir çox təqaüdlü magistr təhsil proqramları mövcuddur. Hər bir ölkənin təqaüdlü təhsil sistemi özünəməxsusdur və tələbələrə təqaüd proqramlarını təmin etmək üçün dövlət, universitetlər və digər təşkilatlardan təşkil edilən çeşidli fondlar, grantlar təşkil edən mərkəzləri olur.
Bəzi Avropa ölkələrində məsələn, Almaniya, Fransa, İsveç, Norveç, Hollandiya və bir çox digər ölkələr dövlət və universitetlər tərəfindən təqaüd proqramları təklif edilir. Bu təqaüdlər tələbələrə təhsil haqqının tamamını və ya bir hissəsini ödəmək, yaşayış xərclərini təmin etmək və ya digər tələbəlik xərclərini qarşılamağa imkan yaradır.
Aşağıda bəzi təqaüd proqramlarının adları sadalanıb :
Siz də təhsil almaq istədiyiniz ölkənin təhsil nazirliyi ilə əlaqə saxlayaraq bütün təqaüd proqramları haqqında ətraflı məlumat əldə edə bilərsiniz.
Hər ölkənin magistr təhsili üçün öz qəbul qaydası olduğu kimi özünəməxsus tələbləri də mövcuddur. Bəzi ümumi tələblər var ki, bu demək olar bütün universitetlərə aiddir. Bunlar aşağıdakılardır :
Avropada magistr təhsili üçün əsasən aşağıdakı sənədlər tələb edilir :
Magistr təhsili almaq üçün qəbul imtahanları universitet və proqramın tələblərinə və qaydalarına bağlı olaraq dəyişə bilər. Bəzi məşhur imtahan növləri aşağıdakılar ola bilər:
Akademik imtahanlar: Bəzi universitetlər, potensial tələbələrdən akademik imtahanlar tələb edə bilər. Bu imtahanlar əsaslı akademik məsələləri və sahəyə aid məqamları ölçərək, potensial tələbələrin akademik biliklərini qiymətləndirir.
Dil imtahanları: Bəzi universitetlər, tələb olunan proqramın dildə tədris olunduğu bir dil biliyinizi sübut etmək üçün dil imtahanı tələb edə bilər. Bu imtahanlar TOEFL, IELTS, GRE və ya digər dil və ya nəzəri imtahanları ola bilər.
Müsahibələr: Bəzi universitetlər, potensial tələbələrdən müsahibə tələb edə bilər. Müsahibə zamanı universitet nümayəndələri sizin motivasiyanızı, akademik məlumatlarınızı, dil biliklərinizi və digər məqamları qiymətləndirəcəklər.
Portfoliolar: Bəzi kreativ sahələr, məsələn sənət, dizayn, və ya media kimi sahələr üçün, tələb olunan bir portfolionun təqdim edilməsini istəyə bilər. Portfolionuz, sizin yaradıcı qabiliyyətinizi, iş təcrübənizi və ya digər məqamları göstərərəcək.
Təcrübə və ya nəzəri imtahanlar: Bəzi proqramlar tələb olunan təcrübənin olub-olmadığını yoxlamaq üçün təcrübə və ya nəzəri imtahanlar tələb edə bilər. Bu imtahanlar, potensial tələbələrin sahədəki təcrübələrini, biliklərini və ya araşdırmalarını qiymətləndirir.
Xaricdə magistr təhsili alarkən işləmək imkanı proqramın tərzi, ölkənin qanunları və universitetin tələblərinə bağlı olaraq dəyişə bilər. Bəzi ölkələr və universitetlər tələbələrə part-time və ya full-time işləmək imkanı təqdim edə bilər.
Həmçinin, magistr təhsili almaq istəyən tələbələr üçün məktəblər və universitetlər tərəfindən təşkil olunan iş təcrübəsi və staj imkanları da ola bilər. Bu, tələbələrə təhsil proqramı ilə eyni zamanda praktik təcrübə qazandırmaq imkanı yaradır.
Avropada magistratura təhsilini bitirdikdən sonra iş imkanları, təhsil aldığınız ixtisas sahəsinə, təhsil aldığınız ölkənin ekonomik və iş bazarına, dil biliklərinizə, iş təcrübənizə, networkinizə və digər faktorlara bağlı olaraq dəyişə bilər. Avropa geniş bir iş bazarına, müxtəlif sektorlara, şirkətlərə, təşkilatlara, qurum və müəssisələrə və fərqli iş imkanlarına sahibdir.
Bəzi üstün iş imkanları Avropada aşağıdakı sahələrdə ola bilər:
Hər bir ölkənin və ixtisasının özünəməxsus iş bazarı, iş təklifləri və tələbatı olacağından, tələbələrin təhsil aldıqları ölkə və ixtisas sahəsinə uyğun iş imkanları barədə araşdırma edərək və karyera planlamasını düşünərək bir hərəkət planı tərtib edə bilərsiniz.
Avropada magistr təhsilinin müddəti ölkə və proqramın tələblərinə bağlı olaraq dəyişə bilər. Ümumi olaraq, magistr təhsili Avropada bir ildən iki ilə qədər çəkə bilər. Bəzi ölkələrdə isə müddət daha uzun olabilir.
Məsələn, bəzi Avropa ölkələrində magistr təhsili 1 il (60 kredit) və ya 2 il (120 kredit) çəkir. Bəzi daha intensiv proqramlar isə 1 ilə daha yaxın ola bilər. Magistr təhsilinin müddəti tələbənin seçdiyi ixtisas, universitetin tələbləri, dərs planı və başqa faktorlara bağlı olaraq dəyişə bilər.
Magistr təhsili müddəti ərzində tələbələr daha spesifik, ixtisaslaşmış dərslər, tədqiqat və ya praktika şansı əldə edərək daha mədəni biliklər və təcrübə qazanırlar. Magistr təhsilini tamamladıqdan sonra tələbələr daha yüksək səviyyəli karyera imkanlarına və ya doktorantura proqramlarına giriş imkanına sahib olurlar.
Magistr təhsilinin büdcəsi Avropa ölkələrində fərqli olabilir və bu ölkəyə, universitetə, ixtisas sahəsinə və digər faktorlara bağlı olaraq dəyişə bilər. Avropada ən aşağı büdcə ilə magistr təhsili almaq istəyən tələbələr üçün bəzi ölkələr aşağıdakı kimi ola bilər:
Almaniya: Almaniyada dövlət universitetlərində magistr təhsili fərqlənən tələbələrə pulsuzdur və yalnız minimal semestr ödənişlərini ödəmək lazımdır. Bununla birlikdə, yaşamaq, təqaüd, səyahət və digər xərclər üçün bütün xarici tələbələrə maliyyə dəstəyi təmin edə bilən “DAAD” (Almaniya Akademik Mübadilə Xidməti) kimi qurumlar tərəfindən təqaüdlər və dəstəklər mövcuddur.
Fransa: Fransada dövlət universitetlərində magistr təhsilinin ödənişi çox aşağıdır. Həmçinin, Fransa dövlət təqaüd proqramları ilə də tələbələrə maliyyə dəstəyi təqdim edilir.
İspaniya: İspaniyada dövlət universitetlərində magistr təhsilinin dəyəri çox aşağıdır və həmçinin bir çox beynəlxalq təqaüd proqramları ilə də tələbələrə maliyyə dəstəyi təqdim edilir.
Çexiya: Çexiyada bir çox universitetlər magistr təhsilini qlobal təqaüd proqramları ilə dəstəkləyir və tələbələrə uyğun qiymətlər təqdim edir.
Avropada aşağı büdcə ilə magistr təhsili almaq istəyən tələbələr üçün bir neçə universitet mövcuddur. Bu universitetlər arasında öyrənilən dildən asılı olaraq aşağıdakılar sadalana bilər:
Bu universitetlər fərqli ixtisas sahələrində və proqramlarda aşağı büdcəli tələbələrə daha uyğun qiymətlər təklif edə bilər.
Avropada magistr təhsili üçün ölkə seçərkən bir neçə faktora diqqət etmək önəmlidir. Aşağıda nələrə diqqət etmək lazım olduğunu nümunələr ilə sıralayıram:
Avropada yaşamaq üçün xərclər ölkə və şəhərdən asılı olaraq fərqli ola bilər. Avropa, bir neçə müxtəlif ölkədən və bölgədən ibarət olduğundan hər bir ölkənin və şəhərinin yaşamaq üçün xərcləri fərqli ola bilər. Bununla birlikdə, aşağıdakı əsas xərclər Avropanın bir çox bölgələrində ümumi olaraq gözlənən xərclərdir:
Xaricdə yaşamaq üçün fərqli yataqxana imkanları mövcuddur. Bunlara aşağıdakılar aid ola bilər :
Avropada təhsil üçün visa prosesi hər bir ölkənin qanunlarına və məlumatlarına bağlı olaraq dəyişə bilər, lakin ümumi olaraq aşağıdakı mərhələlərdən ibarət olacaq:
Avropada magistr tələbə həyatı, ölkəyə, universitetə və təhsil aldığınız proqrama bağlı olaraq fərqli ola bilər. Bununla birlikdə ümumi olaraq aşağıdakı xüsusiyyətlərə malik ola bilər: