Türkiyədəki təhsil sistemi məcburi əsas təhsildən başlayaraq orta təhsil, ali təhsil və magistr dərəcələrinə qədər bir çox seçim variantları təqdim edir.
Bakalavr təhsili üniversitetlərin təklif etdiyi bir proqramdır və dörd və altı il arasında olur. Magistr təhsili isə əsasən iki il davam edir. Bu dərəcələr ümumiyyətlə lisans və lisansüstü təhsil kimi tanınır.
Türkiyədəki bir çox universitet dünya sıralamasında yüksək yerlərə sahibdir və müxtəlif sahələrdə təhsil proqramları təklif edir. Türkiyədəki universitetlərə qəbul proseduru üçün müxtəlif şərtlər və tələblər var məsələn, imtahan nəticələri, dil tələbləri və digər tələblər.
Türkiyədə təhsil almaq istəyən şəxslər öz araşdırmalarını həyata keçirməlidirlər və seçdikləri universitetin tələblərini və proqramlarını yaxşı şəkildə öyrənməlidirlər.
Türkiyədəki universitetlərə qəbul üsulları fərqli olur. Ən məşhur qəbul üsulları aşağıdakılardır:
Yükseköyrətim Qurumları Sınaqı (YKS): Bu, Türkiyədəki universitetlərə qəbul üçün ən çox istifadə edilən yoldur. YKS, Lise Mezunları Giriş Sınaqı (LYS) və Yabancı Dil Sınaqı (YDS) adlanan üç mərhələli bir sınaq sistemidir. Bu sınaqların nəticələrinə görə universitetlərə müraciət edilə bilər.
Xarici Tələbə Sınaqı (YÖS): YÖS Türkiyədəki bəzi universitetlərin xarici tələbələri qəbul etmək üçün istifadə etdiyi bir sınaqdır. Bu sınaqda riyaziyyat, fizika, kimya, biologiya, Türk dili və ədəbiyyatı və Türkiyənin mədəni və tarixi mövzuları kimi dərslər test edilir.
Xüsusi Bacarıq Sınaqları: Bu sınaqlar xüsusi bacarıqlara malik olan tələbələr üçün nəzərdə tutulmuşdur, məsələn, incəsənət, idman və ya musiqi kimi sahələrdə.
Türkiyədəki ali təhsil müəssisələrinə müraciət edən xarici tələbələrin ödəyəcəkləri məbləğ proqramın tipinə, universitetin mövqeyinə və proqramın davamına görə dəyişə bilər.
Türkiyədəki dövlət universitetlərində təhsil almaq istəyən xarici tələbələr tam təqaüdlü Türkiyə Bursları proqramı çərçivəsində təhsil alaraq tam bursdan istifadə edə bilərlər. Türkiyə Bursları Türkiyədə ali təhsil almaq istəyən xarici tələbələrə təqdim olunan bir proqramdır.
Xüsusi universitetlərdə təhsil almaq istəyən xarici tələbələr hər il təyin edilən ödənişləri ödəmək məcburiyyətindədir. Bu ödənişlər Türk Lirəsi ilə ödənilir və əsasən bir il müddətində ödənilir. Əlavə olaraq, xarici tələbələrin qeydiyyat zamanı ödəməli olduğu xərclər ola bilər.
Xarici tələbələr həmçinin yaşamaq üçün xərclərini də ödəməli olurlar. Qalmaq, yemək, nəqliyyat və digər xərclər universitetin yerləşdiyi şəhərə, yaşayış tərzinə və tələbənin şəxsi istəklərinə görə dəyişə bilər.
Türkiyədəki ali təhsil müəssisələrində təhsil almaq istəyən xarici tələbələrin ödənişlərini ödəmək üçün bank hesabı açmaq və tələb olunan sənədləri təqdim etmək lazımdır.
Türkiyədəki şəhərlərin bir çoxu xüsusilə də doğu və cənub şəhərləri İstanbul, Ankara və İzmir kimi böyük şəhərlərlə müqayisədə daha ucuz yaşamaq məsafəsində yerləşir. Bu səbəbdən az büdcəli bir tələbənin Türkiyədə təhsil almaq istədiyində seçə biləcəyi bəzi şəhərlər aşağıdakılardır:
Lakin, bu şəhərlərdəki bütün universitetlərdə az büdcəli programlar mövcud olmayacaq. Həmçinin universitetlərin yerləşdikləri bölgə və şəhərlərə görə təhsil haqqı dəyişə bilər bu səbəbdən seçiləcək universitetin təhsil haqqı da nəzərə alınmalıdır.
Yuxarıdakı şəhərlərdə bir neçə universitet var və bu universitetlərin bir çoxu uyğun maliyyə təklifləri verir. Bəzi aşağı büdcəli universitetlər isə bunlardır:
Təbii ki, bu universitetlərin təklif etdiyi bütün programlar aşağı büdcəli deyil və qiymətlər də universitetlər arasında fərqlənə bilər. Bu səbəbdən seçiləcək universitet və programların təqaüdlərini və ödəmə imkanlarını araşdırmaq önəmlidir.
Türkiyədə aşağı büdcəli universitet seçərkən diqqət edilməsi vacib olan bir neçə mühüm faktor var. Bunlar aşağıdakıları əhatə edə bilər:
Bunlar aşağı büdcəli bir universitet seçərkən nəzərə alınması vacib olan bir neçə əsas faktordur.
İstanbulda aşağı büdcəli bir universitetdə təhsil almaq istəyənlər üçün bir neçə seçim var. Aşağıda İstanbuldakı aşağı büdcəli universitetlərin bir siyahısı verilir:
İstanbul Universiteti-Cerrahpaşa: İstanbul Universiteti-Cerrahpaşa Türkiyənin ən köklü və tanınmış universitetlərindən biridir. Təhsil haqqı məsələsində də tələbələrə uyğun seçimlər təklif edir.
İstanbul Teknik Universiteti: İstanbul Teknik Universiteti (İTÜ) mühəndislik və texnologiya sahələrində dünyanın ən məşhur universitetlərindən biridir. Ayrıca, təhsil haqqı məsələsində də müsəlman ölkələrə tələbələrə uyğun qiymətlər təklif edir.
Marmara Universiteti: Marmara Universiteti təhsil haqqı məsələsində də uyğun seçimlər təklif edir və həmçinin bir çox sahədə proqramlar təklif edir.
İstanbul Arel Universiteti: İstanbul Arel Universiteti aşağı büdcəli təhsil almaq istəyənlər üçün bir başqa seçimdir. Ayrıca proqramları və təlim və təcrübə imkanları ilə tanınır.
Bu universitetlər İstanbulda aşağı büdcəli təhsil almaq istəyənlər üçün bir neçə mövcud seçimdir. Bunların hər biri özünəməxsus xüsusiyyətlərə malikdir və tələbələrin tələblərinə uyğun olaraq seçilə bilər.
Türkiyədə yaşamaq üçün xərclər şəhərdən şəhərə və şəxsdən şəxsə dəyişə bilər. Ancaq ümumi olaraq Türkiyənin böyük şəhərlərində (İstanbul, Ankara, İzmir kimi) yaşamaq üçün məşğul olunan sahəyə, yaşamaq üçün seçilən məkanın yerinə və yaşam üslubuna bağlı olaraq dəyişə bilər.
Ümumiyyətlə, Türkiyədə yaşamaq üçün aylıq xərclər bəzi şərtlərə əsasən aşağıdakı kimi hesablanır:
Kirayə: Şəhərdə yerləşən ev kirayəsi yerləşməyə bağlı olaraq ortalama 1000-3000 Türk lirası arasında dəyişə bilər.
Yemək: Restoran və ya bazar kimi yerlərdə yemək yemək üçün ortalama 10-20 Türk lirası ödənilir.
Yol xərcləri: Şəhərdə dəyişə bilən toplu nəqliyyat əsasən 1,5-3 Türk lirası arasında dəyişə bilər.
Əyləncə və mədəniyyət: Sinema biletinin qiyməti ortalama 25 Türk lirasıdır.
Elektrik, su, internet və digər xidmətlər: Bu xidmətlərin dəyəri yerləşməyə və istifadəyə bağlı olaraq dəyişə bilər. Ən azı ortalama 200-300 Türk lirası hesab edilir.
Bu hesablamalar tələbələrin yaşamaq üçün seçdiyi sahə və yaşamaq üçün seçilən məkanın əsasına əsasən dəyişə bilər. Bu nəzərdə tutulmalıdır ki, yaşamaq üçün seçilən şəhərə və yaşamaq üslubuna görə xərclər dəyişə bilər.
Türkiyə universitetlərində yataqxana xərcləri universitetin standartlarına və yerləşdiyi şəhərə və ya bölgəyə görə dəyişir. Ən aşağı və ən yüksək yataqxana xərcləri arasında böyük fərq ola bilər.
Əksər Türkiyə universitetləri öz yataqxana xidmətlərini təklif edir və bu xidmətlər üçün ödəniləcək məbləğ dəyişə bilər. Bir neçə universitetin yataqxanalarında yeməklər daxildir və bu da yataqxana xərclərini artırır.
Türkiyədəki universitetlərdə yataqxana xərcləri, həftəlik və ya aylıq olaraq ödənilə bilər. Bəzi universitetlər aylıq ödənişlərə daha çox məsafə qoyur və daha aşağı qiymətlərlə ödəmək üçün həftəlik ödənişlərdən istifadə edən tələbələri də qəbul edir.
Ümumi olaraq Türkiyə universitetlərində yataqxana xərcləri aylıq 300-1000 TL arasında dəyişir. Ən yüksək yataqxana xərcləri İstanbul və ya Ankara kimi böyük şəhərlərdə yerləşən universitetlərdə olur. Buna baxmayaraq digər şəhərlərdə yerləşən universitetlərdə də daha yüksək qiymətlər ola bilər, buna görə tələbələrin universitetlərin veb səhifələrindən və ya tələbə xidmətlərindən ətraflı məlumat almaqları tövsiyə olunur.
Universitet | İllik təhsil haqqı (USD) |
---|---|
Boğaziçi Üniversitesi | 1,500 – 3,000 |
Koç Üniversitesi | 10,000 – 25,000 |
Sabancı Üniversitesi | 8,000 – 25,000 |
İstanbul Teknik Üniversitesi | 750 – 1,000 |
Hacettepe Üniversitesi | 3,000 – 10,000 |
Ankara Üniversitesi | 1,000 – 3,000 |
Bilkent Üniversitesi | 12,000 – 16,000 |
Middle East Technical University (METU) | 1,000 – 6,000 |
Ege Üniversitesi | 300 – 900 |
Istanbul University | 500 – 1,000 |
Anadolu Üniversitesi | 300 – 600 |
Gaziantep Üniversitesi | 300 – 600 |
Istanbul Technical University (ITU) | 400 – 1000 |
Çankaya Üniversitesi | 6,000 – 9,000 |
Başkent Üniversitesi | 4,000 – 6,000 |
Universitet | İllik təhsil haqqı (TL) |
---|---|
Boğaziçi Üniversitesi | 1000 – 20,000 |
İstanbul Teknik Üniversitesi | 5,000 – 8,000 |
Hacettepe Üniversitesi | 6,000 – 15,000 |
Ankara Üniversitesi | 3,000 – 5,000 |
Middle East Technical University (METU) | 5,000 – 8,000 |
Ege Üniversitesi | 3,000 – 5,000 |
Istanbul University | 4,000 – 6,000 |
Anadolu Üniversitesi | 4,000 – 6,000 |
Gaziantep Üniversitesi | 4,000 – 6,000 |
Istanbul Technical University (ITU) | 5,000 – 8,000 |
Çankaya Üniversitesi | 6,000 – 9,000 |
Başkent Üniversitesi | 4,000 – 6,000 |
University |
Tuition Fee (per years, TL) |
Boğaziçi University |
2,200 – 7,500 |
Istanbul Technical University (ITU) |
2,752 |
Middle East Technical University (METU) |
2,000 – 4,000 |
Istanbul University |
8,000 – 10,000 |
Hacettepe University |
900 – 2,500 |
Ankara University |
6,000 – 9,000 |
Ege University |
3,128 – 25,291 |
Istanbul Şehir University |
158,560 – 198,200 |
Sabahattin Zaim University |
237,840 |
TOBB University of Economics and Technology |
2.600 |
Universitet | Proqram | İllik təhsil haqları (TL) |
---|---|---|
Hacettepe Üniversitesi | Biznes | 7,000 – 12,000 |
Ankara Universiteti | Kompüter mühəndisliyi | 6,000 – 10,000 |
Ege Universiteti | İnşaat Mühəndisliyi | 5,000 – 8,000 |
Istanbul Texniki Universiteti (ITU) | Elektrik Mühəndisliyi | 7,000 – 12,000 |
Istanbul Universiteti | Hüquq | 5,000 – 8,000 |
Gazi Universiteti | Tibb | 7,000 – 15,000 |
Orta Doğu Texniki Universiteti (METU) | Riyaziyyat | 6,000 – 10,000 |
Istanbul Bilgi Universiteti | Biznes | 12,000 – 18,000 |
Istanbul Sehir Universiteti | Psixologiya | 8,000 – 12,000 |
Selçuk Universiteti | Kimya Mühəndisliyi | 6,000 – 9,000 |
Universitet | Proqram | İllik təhsil haqqı (USD) |
---|---|---|
Koç Universiteti | Biznes | 15,000 – 25,000 |
Sabancı Universiteti | Kompüter mühəndisliyi | 18,000 – 30,000 |
Bilkent Universiteti | Elektrik mühəndisliyi | 12,000 – 20,000 |
Istanbul Bilgi Universiteti | Beynəlxalq münasibətlər | 10,000 – 15,000 |
Istanbul Sehir Universiteti | Memarlıq | 8,000 – 12,000 |
Kadir Has Universiteti | Hüquq | 10,000 – 15,000 |
Istanbul Kültür Universiteti | Psixologiya | 8,000 – 12,000 |
Istanbul Şehir Universiteti | Biznesin idarə olunması | 10,000 – 15,000 |
Universitet | Memarlıq fakültəsi | İllik təhsil xərcləri (TL) |
---|---|---|
Istanbul Texniki Universiteti (ITU) | Memarlıq | 10,000 – 15,000 TL |
Middle East Technical Universiteti (METU) | Memarlıq | 8,000 – 12,000 TL |
Istanbul Bilgi Universiteti | Memarlıq | 15,000 – 20,000 TL |
Istanbul Sehir Universiteti | Memarlıq | 12,000 – 18,000 TL |
Bilkent Universiteti | Memarlıq | 15,000 – 20,000 TL |
Hacettepe Universiteti | Memarlıq | 8,000 – 12,000 TL |
Gazi Universiteti | Memarlıq | 6,000 – 10,000 TL |
Istanbul Kültür Universiteti | Memarlıq | 12,000 – 18,000 TL |
Istanbul Texniki Universiteti (ITU) | Şəhər Planlama | 10,000 – 15,000 TL |
Dokuz Eylül Universiteti | Memarlıq | 6,000 – 10,000 TL |
Universitet | İllik təhsil xərcləri (USD) |
---|---|
Altinbas Universiteti | 20000 |
Bahcesehir Universiteti | 20000 |
İstanbul Medipol Universiteti | 34000 |
Biruni Universiteti | 17000 |
İstanbul Aydin Universiteti | 15000 |
Marmara Universiteti | 1650 |
Baskent Universiteti | 18500 |
Universitet | İllik təhsil xərcləri (USD) |
---|---|
Koç Universiteti | 29000 |
Acibadem Universiteti | 30000 |
Baskent Universiteti | 18500 |
Bahcesehir Universiteti | 25000 |
İstinye Universiteti | 24200 |
Altinbas Universiteti | 25000 |
Hacettepe Universiteti | 23000 |
Ankara Universiteti | 9750 |
Istanbul Universiteti | 5000 |
Dokuz Eylül Universiteti | 3500 |
Universitet | İllik təhsil haqqı |
---|---|
Istanbul Texniki Universiteti (ITU) | 950 USD |
Orta Doğu Texniki Universiteti (METU) | 3000 USD |
Istanbul Bilgi Universiteti | 9200 USD |
Bilkent Universiteti | 16000 USD |
Hacettepe Universiteti | 6000 USD |
Gazi Üniversitesi | 6,000 – 10,000 TL |
Istanbul Kültür Üniversitesi | 2500 USD |
Dokuz Eylül Üniversitesi | 8,000 – 12,000 TL |
Universitet | İllik təhsil haqqı (USD) |
---|---|
Bilkent Universiteti | 16200 |
İstanbul Medipol Universiteti | 6075 |
Koc Universiteti | 21500 |
Maltepe Universiteti | 2040 |
Dokuz Eylul Universiteti | 497 |
Orta Dogu Texniki Universiteti (METU) | 2000 |
Bogazici Universiteti | 945 |
İstanbul Texniki Universiteti | 1050 |
Türkiyədə tələbələrin tez-tez part-time iş imkanları olur, lakin bu, tələbənin dil bacarıqlarına, təcrübəsinə və sahəsindən asılı olaraq dəyişə bilər. Türkiyədə tələbələrə verilən iş icazələri məhduddur və ümumiyyətlə tələbənin təhsilinə zərər verməmək şərti ilə part-time işləməyə icazə verir.
Böyük şəhərlərdə iş imkanları daha geniş ola bilər. İstanbul, Ankara və İzmir kimi böyük şəhərlərdə tələbələr kafe, restoran, mağaza, zəng mərkəzləri, informasiya texnologiyaları və dil biliklərinə əsaslanan işlər kimi bir çox fərqli sektorda iş imkanları tapa bilirlər.
Tələbələr həmçinin xarici dil kurslarında və ya beynəlxalq şirkətlərdə iş tapa bilərlər, xüsusən də dil biliklərinə əmin olduqları halda. Bundan əlavə, fərdi qabiliyyətlərdən və təhsil sahəsindən asılı olaraq, tələbələr qrafik dizayn, veb inkişafı, məzmun yazmaq və s. kimi onlayn sərbəst işlərdə də çalışa bilərlər.
Part-time iş üçün maaşlar çox vaxt sənaye və yerdən asılı olaraq dəyişir. Lakin, adətən, saatlıq tariflə ödənilir və Türkiyə daxilində bu ödəniş orta hesabla 10 TL ilə 20 TL arasında dəyişə bilər. Orta aylıq maaş isə 4000-5000 TL arasında dəyişir. Xarici dilləri bilən və ya xüsusi istedadı olan tələbələr daha rəqabətli əmək haqqı ala bilərlər.