Türkiyə keyfiyyətli təhsil imkanları, uyğun yaşayış şəraiti və zəngin mədəni irsi ilə hər il minlərlə beynəlxalq tələbəni qəbul edir. Ölkənin müxtəlif universitetlərində təklif olunan geniş akademik proqramlar və müasir kampus imkanları tələbələrin həm akademik, həm də şəxsi inkişafına töhfə verir. Türkiyənin strateji mövqeyi və qonaqpərvər insanları Azərbaycanlı tələbələrin uyğunlaşma prosesini daha da asanlaşdıran amildir. Ölkələrimizin yaxın olması, oxşar mədəniyyət və dilimiz tələbələrin məzun olduqdan sonra orada qalıb işləmək imkanlarına da müsbət təsir edir.
Bu yazıda məzun olduqdan sonra Türkiyədə qalma imkanlarını və bu prosesin gedişatı haqqında sizə məlumat verəcəyik
Məzun olduqdan sonra Türkiyədə qalmağın yolları
Türkiyə təhsil imkanları və təqdim etdiyi uyğun yaşayış şəraiti ilə hər il minlərlə Azərbaycanlı tələbələrin üz tutduğu ölkədir. Türkiyədə təhsilini başa vuran bir çox tələbəmiz məzun olduqdan sonra orada qalmaq və kariyeralarını Türkiyədə qurmaq istəyir.
Bəs Türkiyədə qalmağın yolları nələrdir? Məzun olduqdan sonra Türkiyədə qalmağın müxtəlif yolları və bu prosesdə nəzərə alınmalı addımlar bunlardır:
İş icazəsinin alınması
Türkiyədə qalmağın ən çox yayılmış yollarından biri iş icazəsi almaqdır. Məzun olduqdan sonra Türkiyədə işləmək istəyən tələbələr üçün addımlar aşağıdakılardır:
- İş tapmaq: İlk növbədə Türkiyədə işləmək üçün iş tapmaq lazımdır. Karyera sərgiləri, iş elanları saytları və universitet karyera mərkəzləri bu işdə sizə kömək edə bilər.
- İş icazəsi ərizəsi: İş tapdıqdan sonra işəgötürəniniz sizin üçün Əmək və Sosial Müdafiə Nazirliyinə (Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı) iş icazəsi üçün müraciət etməlidir. Müraciət zamanı sizdən tələb olunan sənədlərə əmək müqaviləsi, məzuniyyət sertifikatı və pasportun surəti daxildir.
- Müraciətin təsdiqi: İş icazəsi ərizəsi təsdiqləndikdən sonra siz qanuni olaraq Türkiyədə işləyə və qala bilərsiniz.
Yaşayış icazəsinin alınması
İş icazəsi ilə yanaşı, təhsilinizi bitirdikdən sonra yaşayış icazəsi alaraq Türkiyədə də qala bilərsiniz. Yaşayış icazəsi üçün müraciət prosesi aşağıdakı kimidir:
- Müraciət: Yaşayış icazəsi üçün müraciət Miqrasiya İdarəsi Baş İdarəsinə (Göç İdaresi Genel Müdürlüğü) edilir. Bu ərizə onlayn olaraq edilə bilər.
- Tələb olunan sənədlər: Müraciət zamanı pasport, biometrik fotoşəkil, məzuniyyət şəhadətnaməsi, etibarlı tibbi sığorta və maliyyə vəziyyətini göstərən sənədlər təqdim edilməlidir.
- Müraciətin qiymətləndirilməsi: Müraciətiniz qiymətləndirildikdən və təsdiq edildikdən sonra yaşayış icazəsi verilir və bundan sonra Türkiyədə qalmağa davam edə bilərsiniz.
Sahibkarlıq və biznesə başlamaq
Türkiyə məzun olduqdan sonra sahibkar olmaq istəyən beynəlxalq tələbələrə müxtəlif imkanlar təqdim edir. Siz öz biznesinizi quraraq Türkiyədə qala bilərsiniz. Bunun üçün sizə lazımdır:
- Biznes ideyası və planı: Birincisi, real biznes ideyası hazırlayın və ətraflı biznes planı qurun.
- Şirkətin qurulması: Türkiyədə şirkət qurmaq üçün lazımi hüquqi prosedurları yerinə yetirməlisiniz. Bu zaman yerli məsləhətçi firma var ki, onlardan dəstək ala bilərsiniz.
- Dəstək proqramları: TÜBİTAK və KOSGEB kimi qurumların təklif etdiyi sahibkarlıq dəstəklərindən faydalanmaq üçün müraciət edib, sahibkarlıq üçün dəstək ala bilərsiniz.
Akademik Karyera
Akademik karyera qurmaq istəyən məzunlar üçün Türkiyədəki universitetlərdə müxtəlif imkanlar mövcuddur:
- Akademik vəzifələr: Universitetlər tərəfindən paylaşılan akademik elanları izləyərək tədqiqatçı, müəllim və ya müəllim köməkçisi vəzifələrinə müraciət etmək mümkündür.
- Magistratura və PhD: Əgər akademik karyera hədəfləyirsinizsə, magistratura və doktorantura proqramlarına qatılaraq həm akademik karyera qura, həm də Türkiyədə qala bilərsiniz.
Uzunmüddətli tələbə yaşayış icazəsi
Məzun olduqdan sonra Türkiyədə qalmağın başqa bir yolu uzunmüddətli tələbə oturma icazəsi almaqdır. Bu icazə tələbələrə məzun olduqdan sonra Türkiyədə daha uzun müddət qalmaq imkanı verir və bunun üçün müraciət prosesi belədir:
- Ərizə: Uzunmüddətli tələbə yaşayış icazəsi üçün müraciət Miqrasiya İdarəsi Baş İdarəsinə (Göç İdaresi Genel Müdürlüğü) edilir.
- Tələb olunan sənədlər: Müraciət zamanı pasport, məzuniyyət şəhadətnaməsi, etibarlı tibbi sığorta və maddi vəziyyətini göstərən sənədlər təqdim edilməlidir.
- Müraciətin təsdiqi: Ərizə təsdiq edildikdə, tələbə məzun olduqdan sonra da Türkiyədə qalmağa davam edə bilər.
Türkiyə məzun olduqdan sonra burada qalmaq istəyən beynəlxalq tələbələrə geniş imkanlar təqdim edir. İş icazəsi, yaşayış icazəsi, sahibkarlıq, akademik karyera və uzunmüddətli tələbə yaşayış icazəsi kimi müxtəlif vasitələrlə Türkiyədə qalıb karyeranızı burada davam etdirə bilərsiniz.
(Mənbə: https://www.goc.gov.tr/ və https://www.csgb.gov.tr/ )
Məzun olduqdan sonra iş tapmaq üçün nə qədər vaxt lazımdır?
Türkiyədə universiteti bitirdikdən sonra iş tapmaq üçün tələb olunan vaxt müxtəlif amillərdən asılı olaraq dəyişir. İş tapmaq üçün lazım olan vaxta təsir edən amillər arasında təhsil və təcrübə, iş axtarış üsulları, dil bilikləri, iş təcrübəsi və iqtisadi şərtlər daxildir. Gəlin iş tapma müddətinə təsir edən amillər haqqında daha ətraflı məlumat alaq:
Təhsil və təcrübə
Məzun olduğunuz təhsil və təcrübə sahəniz iş tapmaq qabiliyyətinizə birbaşa təsir edəcək. Mühəndislik, informasiya texnologiyaları, səhiyyə və maliyyə kimi yüksək tələbatlı sahələr üzrə məzunlar ümumiyyətlə daha qısa müddətdə iş tapa bilirlər. Bu sahələrdə iş tapmaq üçün tələb olunan vaxt adətən 3 ilə 9 ay arasında dəyişə bilər. Lakin sosial elmlər və incəsənət kimi sahələrdə məzun olanlar üçün bu müddət bir qədər uzun ola bilər.
İş axtarış metodları
Karyera sərgilərində iştirak etmək, universitetinizin karyera mərkəzi ilə əlaqə saxlamaq və peşəkar şəbəkələrdən (məsələn, LinkedIn) istifadə edərək iş axtarmaq prosesi sürətləndirə bilər. İş tapmaq üçün aktiv şəkildə müraciət etmək və iş müsahibələrində iştirak etmək iş tapmaq üçün lazım olan vaxtın qısaldılmasında mühüm rol oynayır.
Dil bacarıqları
Türkiyədə iş axtararkən türk dilini bilmək böyük üstünlükdür. Türk dilini bilən namizədlər iş müsahibələrində və iş həyatında daha müvəffəqiyyətli olurlar. Bundan əlavə, ingilis və digər xarici dilləri mükəmməl bilmək beynəlxalq şirkətlərdə iş tapmaq üçün lazım olan vaxtı qısalda bilər.
Türkiyədə məzun olduqdan sonra iş tapmaq üçün tələb olunan ortalama müddət 3 ilə 6 ay arasında dəyişir. Bu müddət yuxarıda qeyd olunan amillərdən asılı olaraq daha qısa və ya uzun ola bilər.
(Mənbə: https://bianet.org/haber/turkiye-de-bir-lisans-mezununun-is-bulma-suresi-ortalama-13-6-ay-265309 )
Türkiyədə iş olmadan qalma müddətini necə uzada bilərəm?
Türkiyədə işləmədən qalma müddətinizi uzatmaq üçün bir neçə fərqli yol var.
Bu üsullar arasında təhsilinizi davam etdirmək ən geniş yayılmış üsullardan biridir. Türkiyədəki universitetlərdə bakalavrdan məzun olduqdan sonra magistr və ya doktorantura proqramlarına yazılaraq tələbə statusunuzu qoruya və orada qala bilərsiniz. Çünki tələbə oturum izni alaraq təhsil müddətiniz boyunca Türkiyədə qalmağa icazə verir
Başqa bir seçim dil təhsili almaqdır. Türk və ya başqa bir xarici dili öyrənmək üçün dil kurslarına qatıla bilərsiniz. Dil kurslarına yazılaraq tələbə oturum izni ala bilər və bu sayədə Türkiyədə qalma müddətinizi uzada bilərsiniz.
Eyni zamanda könüllü layihələrinə qatılmaqla da Türkiyədə qalma müddətinizi uzatmaq mümkündür. Qeyri-hökumət təşkilatlarında və ya sosial layihələrdə könüllü olaraq işləyərək Türkiyədə olmağınızı qanuniləşdirməyiniz və rahatlıqla orada qalmağınız mümkündür.
Uzunmüddətli oturum izni almaq üçünsə Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’ne müraciət edərək Türkiyədə daha uzun müddət qalmaq izni ala bilərsiniz. Bu müraciət zamanı pasport, biometrik foto, məzuniyyət sənədi və etibarlı sağlamlıq sığortası kimi sənədləri təqdim etməlisiniz.
Türkiyənin yaşamaq üçün ən yaxşı şəhərləri hansılardır?
Coğrafi müxtəlifliyi və zəngin mədəni irsi ilə Türkiyənin bir çox şəhərləri Azərbaycanlıların yaşaması üçün uyğundur. Yaşayış şəraiti, ev qiymətləri, iş imkanları və yaşayış xərcləri baxımından ən yaxşı şəhərlərinə bunları aid edə bilərik. Əvvəlcə qeyd edək ki, bu şəhərdə beynəlxalq şirkətlərin ofisləri yerləşdiyi və həm dövlət, həm də özəl sektorda geniş iş imkanları olduğundan məzun olduqdan sonra rahatlıqla iş tapıb Türkiyədə qalmaq olar.
- İstanbul
- Ankara
- İzmir
- Tekirdağ
- Kocaeli
- Antalya
- Yalova
- Bursa
- Eskişehir
- Trabzon
(Mənbə: https://bujuyollarda.com/ )
Türkiyədə necə iş tapmaq olar?
Öz sahənizi və məqsədlərinizi müəyyən edin: Əvvəlcə hansı sektorda və hansı vəzifədə işləmək istədiyinizi müəyyənləşdirin. Bu, iş axtarışınızı daha diqqətli və effektiv edəcək.
CV-nizi yaxşı hazırlayın: Yaxşı və əhatəli CV iş müraciətlərində uğur qazanma şansınızı artırır. Ona görə də CV-nizi daim yeniləyin və müraciət etdiyiniz vəzifəyə uyğunlaşdırın.
Onlayn iş elan saytlarını araşdırın: Türkiyədə iş tapmaq üçün ən çox yayılmış üsullardan biri də onlayn iş elanları saytlarından istifadə etməkdir. Aşağıda məşhur iş elanları saytlarından bəzilərini sizin üçün qeyd edirik:
- Kariyer.net
- Yenibiris.com
- Eleman.net
- Həqiqətən
Şirkətlərin karyera səhifələrini tez-tez yoxlayın: Maraqlandığınız şirkətlərin saytlarında müntəzəm olaraq karyera səhifələrini yoxlayın. Bir çox böyük şirkətlər karyera səhifələrində iş elanları yerləşdirirlər.
İş və karyera sərgilərinə qatılın: İş və karyera sərgiləri işəgötürənlərlə birbaşa görüşmək və ünsiyyət qurmaq imkanı verir. Bu cür tədbirlərdə iştirak etməklə bir başa şirkətlərlə əlqaə qura və özünüzə uyğun iş tapa bilərsiniz.
Universitet karyera mərkəzlərilə əlaqə qurun: Əgər tələbə və ya yeni məzunsunuzsa, universitetinizin karyera mərkəzi ilə əlaqə saxlayın. Türkiyədəki universitetlərin karyera mərkəzləri tələbələrə təcrübə və iş imkanları ilə kömək edirlər ki, onların bu dəstəyindən yararlana bilərsiniz.
“Networking” qurun: LinkedIn kimi peşəkarların olduğu platformalarından səmərəli istifadə etməklə istədiyiniz sahədən tanışlıqlar yarada və mövcud iş imkanlarını dəyərləndirə bilərsiniz.
İşə qəbul şirkətlərinə müraciət edin: İşə qəbul üzrə konsaltinq şirkətləri iş axtarışınızda sizə kömək edə bilər. Bu şirkətlər xüsusi sektorlarda ixtisaslaşaraq sizin üçün mövcud iimkanlarını qısa müddətdə tapa bilirlər.
Könüllü iş və təcrübə layihələrinə qatılın: Əgər iş təcrübəniz yoxdursa, könüllü iş və təcrübə keçərək təcrübə qazanma və daha sonra daha yüksək maaşlı iş tapa bilərsiniz.
Məzun olduqdan sonra Türkiyədə qalmaq üçün yuxarıda yazdıqlarımızı dəyərləndirməklə bu imkandan yararlana bilərsiniz.
