IELTS (International English Language Testing System) və TOEFL (Test of English as a Foreign Language) bütün dünyada ingilis dili biliyini ölçən iki məşhur imtahandır. Bu imtahanlar ingilis dilli ölkələrdə təhsil almaq, işləmək və ya immiqrasiya üçün müraciət etmək istəyən insanlar üçün tələb olunur.
IELTS və TOEFL ingilis dili bacarıqlarını dörd əsas bölmədə qiymətləndirir: “reading”, “writing”, “listening” və “speaking”. Bu imtahanlar namizədlərin ingilis dilini nə dərəcədə yaxşı başa düşdüyünü və istifadə edə biləcəyini müəyyən etmək üçün təşkil olunur.
Universitetlər, işəgötürənlər və immiqrasiya idarələri kimi bir çox qurum namizədlərin nə qədərədə dil bildiyini bilmək üçün IELTS və ya TOEFL balları tələb edir.
IELTS adətən İngiltərə, Avstraliya, Kanada və Yeni Zelandiya kimi ölkələrdə qəbul edilərkən, TOEFL-ə ABŞ-dakı təhsil müəssisələri daha çox üstünlük verir. Bununla belə, hər iki imtahan qlobal səviyyədə geniş şəkildə qəbul edilir.
Bəs bunların fərqi nədir və xaricdə təhsil almaq üçün ən vacib olanı hansıdır? Gəlin bu haqda məlumat alaq.
IELTS nədir?
IELTS (International English Language Testing System) İngilis dili biliyini ölçən və bütün dünyada qəbul edilən imtahandır. Böyük Britaniya, Avstraliya, Kanada və Yeni Zelandiya kimi ingilisdilli ölkələrdə təhsil almaq, işləmək və ya immiqrasiya üçün müraciət etmək istəyənlər üçün xüsusilə lazımdır. IELTS-in iki fərqli versiyası var: “academic” və “general training”.
IELTS imtahanı dörd əsas hissədən ibarətdir: dinləmə, oxuma, yazma və danışma. Bu 4 hissə ilə birlikdə imtahanın ümumi vaxtı 2 saat 45 dəqiqə.
- “Listening”: 40 sual üçün təxminən 30 dəqiqə (kağız əsaslı test üçün əlavə 10 dəqiqə köçürmə müddəti)
- “Reading”: 40 sual üçün 60 dəqiqə
- “Writing”: 2 tapşırıq üçün 60 dəqiqə
- “Speaking”: 3 hissə üçün 11-14 dəqiqə
Bu bölmələr namizədin ingilis dilini nə dərəcədə yaxşı başa düşdüyünü və istifadə edə biləcəyini hərtərəfli qiymətləndirmək üçün nəzərdə tutulmuşdur.
Qiymətləndirmə isə hər bölmədə 1-dən 9-a qədər olan bal üzrə aparılır və hər bölmə üçün ayrıca ballar verilir. Bu ballar daha sonra ümumi band xalını müəyyən etmək üçün orta hesablanır.
Qiymətləndirmə üçün əsas meyarlar bunlardır:
- Qrammatika
- Lüğət
- Səlis danışıq
- Tələffüz
TOEFL nədir?
TOEFL (“Test of English as a Foreign Language”), İngilis dili biliyini ölçən və dünya miqyasında tanınan imtahandır. Xüsusilə Amerika Birləşmiş Ştatlarında təhsil almaq, işləmək və ya miqrasiya etmək istəyənlər üçün vacibdir.
TOEFL imtahanı, ümumilikdə 2 saat davam edən dörd əsas bölmədən ibarətdir və əlavə 30 dəqiqə qeydiyyat üçün verilir:
- “Reading”: 20 sual üçün 35 dəqiqə
- “Listening”: 28 sual üçün 36 dəqiqə
- “Speaking”: 4 tapşırıq üçün 16 dəqiqə
- “Writing”: 2 tapşırıq üçün 29 dəqiqə
Bu bölmələr, tələbənin İngilis dilində nə dərəcədə yaxşı anladığını və istifadə edə bildiyini hərtərəfli qiymətləndirmək məqsədi daşıyır.
TOEFL imtahanında qiymətləndirmə, hər bölmədə 0-dan 30-a qədər bal aralığında aparılır və hər bölməyə ayrı-ayrılıqda bal verilir. Bu ballar daha sonra ortalama alınaraq ümumi bal müəyyən edilir.
TOEFL imtahanında əsas qiymətləndirmə meyarları bunlardır:
- Dil bilgisi
- Lüğət
- Axıcılıq
- Tələffüz
(Mənbə: https://www.ets.org/toefl.html)
IELTS və TOEFL fərqləri nələrdir?
IELTS və TOEFL imtahanlarının hər ikisi İngilis dili biliyi ölçsə də, onların müəyyən fərqləri var. Bu fərqlərdən əsasları bunlardır:
İmtahan format və vaxtı:
- IELTS: Təxminən 2 saat 45 dəqiqə davam edir. Danışma bölməsi üçün imtahan üçün ayrı gün təyin olunur və imtahan üz-üzə keçirilir.
- TOEFL: Təxminən 2 saat davam edir. Danışma bölməsi kompüter vasitəsilə edilir və cavablar qeydə alınır.
Qiymətləndirmə:
- IELTS: Hər bölmə 1-dən 9-a qədər olan bant skorları ilə qiymətləndirilir. Bütün bölmələrin ortalaması ümumi bant skorunu müəyyən edir.
- TOEFL: Hər bölmə 0-dan 30-a qədər bal ilə qiymətləndirilir. Bütün bölmələrin toplu balı ümumi balı müəyyən edir (maksimum 120 bal).
İngilis dili qayda və lüğət fərqləri:
- IELTS: Həm Britaniya ingiliscəsini, həm də Amerika ingiliscəsini qəbul edir. İmtahan sualları və məzmunu hər iki ingiliscə növünü əhatə edir.
- TOEFL: Əsasən Amerika İngiliscəsinə yönəlmişdir və imtahan sualları Amerika ingiliscəsi qaydaları və lüğətindən istifadə edir.
“Reading” və “writing” bölmələri:
- IELTS: “Reading” bölməsində iki tapşırıq olur: bir diaqram və ya qrafiki təsvir etmək və bir mövzu haqqında esse yazmaq.
“Writing” bölməsi isə üz-üzə danışıq şəklində keçirilir.
- TOEFL: “Reading” bölməsində iki tapşırıq olur: bir inteqrasiya edilmiş yazı (müxtəlif mənbələrdən informasiya toplayaraq yazı yazmaq) və bir müstəqil yazı (mövzu haqqında esse yazmaq).
“Writing” bölməsində isə kompüter vasitəsilə danışıb suallarına cavab verilir və cavablar qeydə alınır.
Sualların növü və təqdimatı:
- IELTS: Suallar daha çox müxtəlif növ formatda olur. Bura variantlı testlər, doldurulmalı boşluqlar, uyğunlaşdırma və s. daxildir.
- TOEFL: Suallar əsasən variantlı testlərdən ibarət olur və kompüter vasitəsilə təqdim olunur.
Bu fərqləri nəzərə alaraq, IELTS və TOEFL imtahanlarından hansının sizin üçün daha uyğun olduğunu seçə bilərsiniz. Hər iki imtahan da beynəlxalq təhsil və karyera üçün eyni imkanlara sahibdir və ingilis dili biliyinizi ölçür.
IELTS, yoxsa TOEFL? Seçim edərkən nələri nəzərə almalısınız?
İngilis dili biliyinizi sübut etmək üçün IELTS və TOEFL imtahanlarından birini seçərkən nəzərə alınmalı bəzi vacib amillər var. Bu amillər təhsil və karyera məqsədlərinizə, getmək istədiyiniz ölkəyə və müraciət edəcəyiniz universitetlərin şərtlərinə görə dəyişə bilər.
Hansı imtahanı seçəcəyinizə qərar verərkən nəzərə alınmalı bəzi vacib məqamlar bunlardır:
Universitet və proqram şərtləri: Müraciət etməyi düşündüyünüz universitetlərin və proqramların hansı imtahanları qəbul etdiyini dəqiqləşdirməlisiniz. Bəzi universitetlər yalnız IELTS, bəziləri isə yalnız TOEFL ballarını qəbul edirlər.
Bundan əlavə, bəzi proqramlar müəyyən bir imtahana üstünlük verilir.
Ona görə də bunu dəqiqləşdirib təhsil almaq istədiyiniz universitet və proqramın tələbi nədirsə, həmin imtahanı verməlisiniz.
Getmək istədiyiniz ölkə: Təhsil və ya karyera planlarınızı həyata keçirmək istədiyiniz ölkədə hansı imtahanın qəbul edildiyini araşdırın və həmin imtahanı verin.
Məsələn, Böyük Britaniya, Avstraliya və Kanada kimi ölkələr IELTS imtahanını qəbul edir, ABŞ isə TOEFL imtahanına üstünlük verir.
İmtahan formatı və şəxsi seçimlər: Hazırda əksər universitetlər hər iki imtahanın nəticəsini qəbul edir.
Ona görə hansı imtahan formatının sizə daha uyğun olduğunu düşünürsünüzsə, ona hazırlaşıb imtahan verin.
IELTS üz-üzə danışıq imtahanını əhatə etdiyi halda, TOEFL sizin cavablarınızı kompüter vasitəsilə danışıq bölməsində qeyd edir. Bunlardan hansı sizə daha rahatdırsa və yaxşı nəticə verəcəyinizi hiss edirsinizsə, onu seçə bilərsiniz.
Ləhçə və üslub: IELTS testində həm Britaniya İngilis dili, həm də Amerika İngilis dili, TOEFL testində isə Amerika İngilis dili istifadə olunur. Hansı ləhçə ilə daha çox tanışsınızsa və hansı dil istifadəsini daha yaxşı başa düşürsünüzsə, həmin imtahan sizin üçün daha rahat olacaq.
Bu amilləri nəzərə alaraq, təhsil və karyera məqsədlərinizə ən uyğun olan imtahanı seçə bilərsiniz.
Hansı imtahanın sizə daha uyğun olduğuna qərar vermək gələcək uğurunuz üçün mühüm addımdır.
